Bijen bijhouden: 'We hebben ze hard nodig!'

Iedereen heeft het geleerd op school: bijen zijn belangrijk voor de natuur. Maar het gaat niet goed met de bij. Imker Gerrit Bekkers ziet het gebeuren: “Het aantal bijen neemt hard af. Maar we hebben ze juist hard nodig!”. De komende dagen is de Nationale Bijentelling. Gerrit legt uit waarom bijen tellen belangrijk is.

Gerrit Bekkers is behalve allround vakman bij BrabantWonen al ruim 20 jaar imker. Op het dak van het kantoor van BrabantWonen in Den Bosch verzorgt hij 6 bijenkasten van bij elkaar 300.000 bijen. Daarnaast houdt hij bijen thuis en bij de fruitteler. Dat levert 30 tot 35 kilo heerlijke honing per kast op. Maar belangrijker: hij draagt daarmee een flinke steen bij aan het gezond houden van onze planten, bloemen en voedselgewassen.

Bestuiven om te overleven

Hoe zit dat ook weer met bloemetjes en bijtjes? Gerrit vertelt: “Het voortbestaan van planten en het hele ecosysteem hangt van bijen af. Zo’n 70% van de bestuiving wordt door bijen gedaan.”
Bestuiving is dus letterlijk van levensbelang voor bloemen en planten. Veel planten kunnen zich pas na bestuiving voortplanten of vruchten krijgen. “En dat geldt niet alleen voor bloemen en planten in de tuin, maar ook voor voedselgewassen”, vult Gerrit aan.

“Dat zie ik ook van dichtbij. Ik ken een teler die jaren windverstuiving, dus via pollen, als methode gebruikte in plaats van verstuiving door bijen. Hij kon zijn fruit niet meer verkopen, omdat het misvormd was. Dat willen consumenten niet. Anders dan bij verstuiving via pollen gaan bijen heel systematisch te werk. 's Morgens vertrekt een groepje bijen heel vroeg uit de kast om te bepalen uit waar de bijenkolonie de hele dag op zal vliegen.

Voor planten is het belangrijk om zuiver verstoven te worden. Hoe ze dat overbrengen is trouwens ook fascinerend: enkele bijen maken cirkels in de kast, in een soort achtvorm, en dan weet rest waar ze naartoe moeten. Zo stemmen ze per moment af waar ze genoeg nectar kunnen halen.”

Bedreigde diersoort

Maar het gaat dus slecht met de bij. Landelijk en zelfs wereldwijd neemt het aantal hard af. “Ik zie het zelf ook gebeuren” vertelt Gerrit. “Dat komt omdat er minder wilde planten groeien waar specifieke wilde bijen op afkomen. Er verdwijnt veel natuur, en bestrijdingsmiddelen zorgen ook voor minder insecten en bijen.“

“Bovendien is er nog een gevaar bijgekomen de laatste jaren: de Aziatische Hoornaar. Die hoort hier eigenlijk niet thuis in Nederland. Maar door klimaatverandering is hij ook naar Europa gekomen. Hij heeft hier geen natuurlijke vijanden. Het is een enorm agressief roofdier, dat honingbijen opeet.”

Bijen tellen

Minder bijen is dus heel slecht nieuws. Maar hoe zit dat nou precies met de aantallen? Gerrit: “Het is belangrijk om te weten hoeveel wilde bijen er zijn. En waar? En het liefst ook nog van welke soort?”

Daarvoor is er de Nationale Bijentelling. Hoe meer we over bijen weten, hoe beter we de bij kunnen helpen. Onderzoekers gebruiken de resultaten van de Nationale Bijentelling om te zien waar de verschillende bijensoorten voorkomen in Nederland en of die aantallen toe- of afnemen. Tot en met 24 april kan je bijen tellen. Gewoon in je tuin.

Bang voor bijen?

Tellen dus. Maar is dat niet eng, bijen tellen? “Welnee”, zegt Gerrit, “een bij steekt bijna nooit. Anders dan een wesp sterven bijen zodra ze steken. Een bij steekt alleen als die zich bedreigd voelt, en offert zichzelf daarmee op. Ik gebruik mijn imkerpak bijna nooit. Een zwerm bijen kun je gewoon middenin staan. Vaak hebben ze als ze rondvliegen een voorraad honing van twee tot drie dagen in hun maag. Steken is dan het laatste waar ze zin in hebben.”

De Nationale Bijentelling
Alles over de Nationale Bijentelling lees je op hun website. De link staat hieronder!